پیشینه جریان‌شناسی ترویج تدبر در قرآن کریم

تدبر در قرآن رویکردی جدید در عرصه آموزش قرآن کریم
 

چکیده
پیرامون تدبر در قرآن کریم در مقام رویکردی جدید در آموزش قرآن، نزدیک به یک دهه است که در کشورمان کارهای مطالعاتی و علمی توسط اندیشمندان، دانشجویان و صاحب‌نظران در قالب کتاب، مقاله، پایان‌نامه، گزارش‌های رسانه‌ای در نشریات و جراید متعدد صورت می‌پذیرد. سابقه این موضوع در برخی کشورهای عربی، مانند مصر طولانی‌تر و گسترده‌تر است.

تعداد کلمات 2712/ تخمین زمان مطالعه 14 دقیقه

 
مهم‌ترین این آثار عبارتند از:
کتاب (فارسی)
1. پژوهشی پیرامون تدبر در قرآن، قم، ولی‌الله نقی پورفر، انتشارات اسوه، چاپ اول، ۱۳۷۱.
2. پژوهشی پیرامون تدبر در قرآن، زمینه‌ها، کلیدها، اصول، شیوه‌ها، مراحل، نمونه‌های کتاب گویا، مؤلف: ولی‌الله نقی پورفر، گوینده: لیلی کشفی، تهران، مرکز امور توان‌بخشی نابینایان کشور رودکی، ۱۳۸۳، ۲۲ نوارکاست.
3. تدبر در قرآن: شامل زمینه‌ها، کلیدها، اصول...، به اهتمام محمد بیستونی، قم: بیان جوان، ۱۳۸۵.
4. آیه‌های تدبر، محمدرضا خدایی، خرم آباد، انتشارات شاپورخواست.
5. بررسی مبانی تفکر و تدبر در قرآن کریم، محمدمهدی مشکاتی، زهرا صحرائیان، اصفهان: نشر دارخوین، ۱۳۹۲.
6. بررسی تفکر و تدبر در آیات و روایات معصومین علم، اختر سلطانی، مهرداد علی مرادیان، ایلام: برگ آذین.
7. تدبر از منظر قرآن، اهل‌بیت، امام و رهبر معظم انقلاب، به کوشش مهدی مقامی مشهد: ارسلان.
8. تدبر چرایی، چیستی و چگونگی، احمد‌رضا اخوت، مریم قاسمی، به سفارش مدرسه دانشجویی قرآن و عترت(علیهم‌السلام) دانشگاه تهران، قم: کتاب فردا.
9. تدبر در سیره تمدن‌ساز اهل‌بیت(علیهم‌السلام) مقطع تثبیت اسلام ناب، تدبر در سیره حضرت زهرا و حضرت علی(علیهما‌السلام)، محمد حسین الهی‌زاده، سیدرسول حسینی، سمیه طلوع برکاتی، مشهد: موسسه فرهنگی تدبر در قرآن و سیره.
10. تدبر در قرآن جزء ۲۹، محمد حسین الهی‌زاده، مشهد، موسسه فرهنگی تدبر در قرآن و سیره.
11. تدبر در قرآن کریم (کتاب کار)، گروه تحقیقاتی تدبر در قرآن کریم، قم: دارالعلم.
12. تدبر در قرآن کریم جزء ۳۰، محمد‌حسین الهی‌زاده، مشهد، گل محمدی.
13. تدبر در قرآن کریم، سوره شمس تا علق، تحقیق و تدوین علی صبوحی طسوجی، قم: بلاغت، ۱۳۸۹.
14. تدبر در قرآن نوشته ابوالفضل موسوی گرمارودی، قم: دفتر نشر الهادی، ۱۳۷۵.
15. تدبر در قرآن، شامل زمینه‌ها، کلیدها، اصول، روش‌ها، مراحل، نمونه‌ها...، محمد بیستونی، تهران: بیان جوان، ۱۳۸۶.
16. تدبر در قرآن، مولف عباس خنشان، کاشان: مرسل.
17. تدبر در قرآن، نویسنده سلمان‌بن‌عمرسیدی؛ مترجم محمد جبروتی، تهران: احسان.
18. درس‌نامه تدبر در قرآن جزء ۲۸-۲۹، محمد‌حسین الهی‌زاده، مشهد، موسسه فرهنگی تدبر در قرآن وسیره، ۱۳۹۲.
19. درس‌نامه تدبر در قرآن جزء ۳۰، محمد‌حسین الهی‌زاده؛ تدوین و تنظیم مرضیه رستمیان، زینب آقاگلی‌زاده، محمدمهدی آجیلیان مافوق، مشهد: موسسه فرهنگی تدبر در قرآن و سیره.
20. راهنمای آموزش عمومی تدبر، علی صبوحی، قم: دارالعلم.
21. روش انس با قرآن (ویژه جوانان) (از طریق کارگاه آموزشی مفسرین جوان) ابتکاری جدید برای تفکر و تدبر در قرآن سطح ۱، ۲ و ۳، تالیف محمد بیستونی، تهران: بیان جوان، ۱۳۸۱.
22. روش تحقیق موضوعی در قرآن کریم؛ راه‌کارهای مطالعه و تدبر در قرآن کریم، راه‌بردهای نگارش و تدوین تفسیر موضوعی، محمدعلی لسانی فشارکی و حسین مرادی زنجانی، حوزه علمیه قم، دفتر تبلیغات اسلامی، بوستان کتاب قم.
23. روش تدبر و تحقیق در قرآن و روایات، تالیف محمد بیستونی، تهران: بیان جوان.
24. طهارت نفس و تدبر در قرآن: شرح طهارت ابعاد وجودی نفس و تدبر در محضر قرآن، احمد مرجانی، تهران.
25. کاوشی مقدماتی در زمینه متدولوژی تدبر در قرآن: راهنمای تحقیق و تمرین برای قرآن‌شناسان، عبدالعلی بازرگان، تهران، انتشار، ۱۳۷۴، چاپ دوم.
26. نگاهی اجمالی به تدبر در قرآن، کانون قرآن و عترت نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه تهران، ویرایش سوم، 19/ ۷ / 87.
27. منزلت تدبر در قرآن در نظام معرفت دینی از دیدگاه علامه طباطبایی و شاگردان، کانون قرآن و عترت نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه تهران، ویرایش سوم 7/۱۲/87.
28. متدولوژی تدبر در قرآن، عبدالعلی بازرگان، ۱۳۸۰.
29. روش تدبر در سوره‌های قرآن کریم، علی صبوحی طسوجی، دبیرخانه شورای تخصصی توسعه فرهنگ قرآنی، ۱۳۸۸.
30. راهنمای مربی تدبر در سوره‌های قرآن کریم (۱، ۲، ۳ و ۴)، علی صبوحی طسوجی دبیرخانه شورای تخصصی توسعه فرهنگ قرآنی، ۱۳۸۸.

کتاب (عربی)
1. أفلا یتدبرون القرآن، أ.د. ناصربن‌سلیمان العمر، دارالحضارة للنشر والتوزیع، ط ۱، ۱۴۳۲.
2. تحریک الجنان لتدبر و توقیر أم‌القرآن، عصام‌بن‌صالح العوید، دارالوطن للنشر، فهرسة مکتبة الملک فهد الوطنیة اثناء النشر، ۱۴۳۱.
3. تدبر القرآن الکریم بین النظریة والتطبیق، د. رقیة طه جابرالعلوانی، الطبعة الخامسة، ۲۰۰۸ م ۲۰۰۸ م.
4. تدبر القرآن الکریم وتطویر مناهج التربیة والتعلیم فی الجامعات الفلسطینیة بغزة، د. ناهض صبحی فورة، أستاذ المناهج وطرق التدریس، د. طلال محمد خلف، أستاذ أصول التربیة المساعد.
5. التدبر القرآن و اثره فی تزکیة النفوس، محمد‌بن‌عمر‌بن‌سالم بازمول، دارالاستقامة، ۱۴۲۹.
6. تعلیم تدبر القرآن، أسالیب عملیة ومنهجیة، د. هاشم‌بن‌على‌الأهدل، مرکز الدراسات والمعلومات القرآنیة بمعهد الإمام الشاطبی، الطبعة الأولى، ۱۴۲۹.
7. فن التدبر فی القرآن الکریم، عصام‌بن‌صالح العوید، دارالوطن للنشر.
8. لیدبروا آیاته، أ. د، ناصر‌بن‌سلیمان العمر، دارالحضارة للنشر والتوزیع، ط ۲، ۱۴۳۳.
9. مفاتح تدبر القرآن والنجاح فی الحیاة، د. خالد‌بن‌عبد‌الکریم اللاحم، ط ۲، ۱۴۲۸.
10. مفهوم التفسیر والتأویل والاستنباط والتدبر والمفسر، مساعد‌بن‌سلیمان‌بن‌ناصر‌الطیار، دار‌ابن‌الجوزی، ط 3، ۱۴۲۲.
11. وسائل تدبر کتاب‌الله، عبداللطیف‌بن‌عبدالله التویجری، مجلة‌البیان، (هدی للناس)، الریاض، ۱۴۳۰.
12. هکذا عاشوا مع القرآن، قصص و مواقف، د. اسماء بنت راشد الرویشد، الطبعة الأولی، مرکز تدبر للدراسات و الاستشارات، ۱۴۳۲.
13. تعلیم تدبر القرآن الکریم، اسالیب عملیة و مراحل منهجیة، هاشم‌بن‌على الاهدل، ۱۴۲۹.
 

مقاله
1. بازشناسی مفهوم تدبر در قرآن، آل‌حبیب، سکینه، نشریه بینات، پاییز ۱۳۹۰، شماره ۷۱، از ۶ تا ۱۸.
2. بازکاوی تدبر در قرآن، حسن رهبری، پژوهش‌های قرآنی، ش ۴۹، ۵۰، بهار و تابستان ۱۳۸۶: ص ۲۶۰-۲۹۷.
3. تبیین نگرش امام خمینی به موضوع تدبر در قرآن، کوهی، علی‌رضا، نشریه حسنا، زمستان ۱۳۹۱، سال چهارم، شماره ۱۵، از ۱۵۱ تا ۱۸۳.
4. تدبر القرآن الکریم و أثره فی حیاة الفرد و المجتمع، العلوانی، رقیة طه جابر، نشریه دراسات القرآنیة، المجلد الخامس، العدد ۲، ۲۸ صفحه - از ۱۷۵ تا ۲۰۲.
5. تدبر القرآن، معوض عوض إبراهیم، نشریه منبر الاسلام، السنة السادسة و الأربعون، شوال ۱۴۰۸ - العدد ۱۰، ۴ صفحه - از ۲۱ تا ۲۴.
6. تدبر در آیات قرآن، محدث، سید هادی، نشریه رشد (آموزش قرآن)، تابستان ۱۳۸۳، شماره ۵، ۳ صفحه - از ۳ تا ۵.
7. تدبر در قرآن اصلی بنیادین در تعامل با کلام‌الله مجید، ابوالفضل خوش‌منش، پژوهش‌نامه علوم و معارف قرآن کریم، ش 1، زمستان ۱۳۸۷، ص ۱۴۴-۱۸۶
8. تدبر در قرآن، حصارکی، نعمت‌الله، نشریه حصون، مرداد و شهریور ۱۳۸۹، شماره ۲۵، از ۵ تا ۱۷
9. تدبر، پل ارتباطی انسان با قرآن کریم، فلسفیان، عبدالمجید، نشریه رشد آموزش تابستان ۱۳۸۸، شماره ۲۵، ۴ صفحه - از ۳ تا ۶.
10. تعارض میان «روایات منع از تفسیر به رأی» و «لزوم تدبر در قرآن» از نگاه فیض کاشانی و علامه طباطبایی، عبدالله‌زاده آرانی، رحمت‌الله، نشریه پژوهش‌نامه تفسیر و زبان قرآن، بهار و تابستان ۱۳۹۲، شماره ۱، ۱۲ صفحه - از ۸۷ تا ۹۸.
11. تفکر و تدبر (۷)، انشائی، محمدعلی، نشریه روئین، فروردین ۱۳۳۷، شماره ۱۱، ۳ صفحه - از ۳۳ تا ۳۵.
12. تفکر و تدبر، انشایی، محمدعلی، نشریه طالب حق، بهمن ۱۳۳۶، شماره ۹، ۴ صفحه - از ۲۰ تا ۲۳.
13. حلقه‌های مفقود: درآمدی بر تدبر در قرآن (۱)، طالب‌تاش، مجید، نشریه رشد آموزش قرآن، تابستان ۱۳۸۹، شماره ۲۹، ۳ صفحه - از ۳۷ تا ۳۹.
14. درآمدی بر تدبر در قرآن، طالب تاش، مجید، نشریه رشد (آموزش قرآن)، زمستان ۱۳۸۹، شماره ۳۱، ۵ صفحه - از ۵۳ تا ۵۷
15. دعوة إلى تدبر القرآن و منهاج المتدبرین، ضیاء الدین شهاب الدین، نشریه النقافة الاسلامیة، ربیع الأول و ربیع‌الثانی ۱۴۱۳، العدد ۴۵، ۱۶ صفحه - از ۱۵۱ تا ۱۶۶.
16. ربح أیام العمر فی تدبر سورة العصر، سلیمان‌بن‌إبراهیم اللاحم، نشریه جامعة الإمام محمدبن‌سعود الإسلامیة، رجب ۱۴۲۳، العدد ۳۹، ۳۰ صفحه - از ۱۶۹ تا ۱۹۸.
17. روش‌شناسی راه‌بردهای تدبر در قرآن کریم: استقرائی از پژوهش‌های میان رشته‌ای مدیریت اسلامی در دهه اخیر، لطیفی، میثم، نشریه اندیشه مدیریت راه‌بردی، پاییز و زمستان ۱۳۹۰، شماره ۱۰ (علمی-پژوهشی)، ۳۲ صفحه - از ۲۵ تا ۵۶.
18. ضرورت هم‌راهی تلاوت با تدبر از نگاه قرآن و روایات، نصیری، علی، نشریه پژوهش‌نامه علوم و معارف قرآن کریم، زمستان ۱۳۸۹، شماره ۹، از ۹ تا ۲۸.
19. ضوابط تدبر در قرآن از منظر علامه طباطبایی خلیه، خوشدل مفرد، حسین، خیراندیش، مهدی، نشریه پژوهش‌نامه علوم و معارف قرآن کریم، مهر ۱۳۸۹، شماره ۸، ۲۴ صفحه - از ۹ تا ۳۲.
20. کلیدهای تدبر در قرآن کریم، نقی‌پورفر، ولی‌الله، نشریه کوثر، پاییزه ۱۳۸، شماره ۲، ۶ صفحه - از ۵ تا ۱۰.
21. گونه‌ای از تدبر، سخنی کوتاه در قرائت آهنگین قرآن عزیز، مترجم: حسینی، ابوالقاسم، نشریه صحیفه مبین، تابستان ۱۳۷۳، شماره ۱، از ۲۹ تا ۳۳.
22. مجموعه مقالات همایش قرآنی تدبر، به کوشش جعفر رحیمی، برگزارکننده مدیریت آموزش و پرورش شهرستان ارسنجان، شیراز: نوید شیراز.
23. نمونه‌هایی از تدبر در قرآن، حسینی رودباری، سید‌مصطفی، نشریه مربیان، بهار ۱۳۸۳، شماره ۱۱، ۱۴ صفحه - از ۵ تا ۱۸.
24. مقاله نقش تدبر در ترویج و گسترش فرهنگ قرآنی، صبوحی طسوجی، علی، ۱۳۹۰.

پایان‌نامه
1. بررسی روش‌های سبک بیان قرآن کریم در دعوت به تدبر، منظر نقی‌پور، استاد راهنما: ایرج گلجانی امیرخیز، استاد مشاور: سید محمد حکاک، کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث، ۱۳۹۰، دانشگاه بین‌المللی امام خمینی، دانشکده علوم و تحقیقات اسلامی، گروه علوم قرآن و حدیث.
2. بررسی سبک بیان قرآن کریم در دعوت به تدبر، سال انتشار: ۱۳۹۰، دانشگاه بین‌المللی امام خمینی، استاد راهنما: ایرج گلجانی امیرخیز، استاد مشاور: سید محمد حکاک، دانشجو: منظر نقی‌پور احمدآباد.
3. بررسی ضرورت و اهمیت تدبر و تفقه در قرآن کریم، رحمت‌الله شیرمحمدلی، استاد راهنما: منصور پهلوان، کارشناسی ارشد علوم قرآنی، تهران، ۱۳۸۸.
4. بررسی و تحلیل دیدگاه‌های علامه طباطبایی به پیرامون تدبر در قرآن، پایان‌نامه، سال انتشار: ۱۳۶۲، عنوان نشر: پایان‌نامه کارشناسی ارشد، استاد راهنما: دکتر عباس مصلایی‌پور، استاد مشاور: دکتر کامران ایزدی مبارکه، دانشجو: مهدی خیراندیش.
5. بررسی و تحلیل مفهوم و ویژگی‌های تدبر در تعلیم و تربیت اسلامی و نقد کتب تعلیمات دینی دوره راهنمایی تحصیلی بر اساس آن، پایان‌نامه، سال انتشار: ۱۳۹۰ کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس، استاد راهنما: محسن ایمانی، دانشجو: مریم قاسمی.
6. تدبر در قرآن کریم و حدیث (پایان‌نامه)، جوان‌پرست، شجاع، استاد راهنما: منصور پهلوان، استاد مشاور: على مهدی‌زاده، تهران ۱۳۷۷، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران – مرکزی.
7. التدبر فی القرآن الکریم، پایان‌نامه، سال انتشار: ۱۳۸۶، کارشناسی ارشد، دانشگاه صنعتی امیرکبیر، استاد راهنما: مصطفی حسینیان، استاد مشاور: على‌الموسوی، دانشجو: جبار المعموری.
8. شیوه‌های تدبر در قرآن از منظر روایات، نوع نوشتار: پایان‌نامه، سال انتشار: ۱۳۹۲ کارشناسی ارشد، دانشگاه الزهراء، استاد راهنما: فتحیه فتاحی‌زاده، استاد مشاور: علیرضا حلم‌زاده، دانشجو: محبوبه اختری.
9. نقد و ارزیابی روش‌های تدبر در قرآن کریم با تأکید بر روش‌های محمد‌حسین الهی‌زاده و ولی‌الله نقی‌پورفر، پایان‌نامه، سال انتشار: ۱۳۹۱، کارشناسی ارشد، دانشکده علوم قرآنی تهران- دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، استاد راهنما: سیدمحسن میرباقری، استاد مشاور: علی محمدی آشنانی، دانشجو: علیرضا لک‌زایی.
10. نقش و بررسی روش‌های تدبر در قرآن با تأکید بر روش محمدحسین الهی‌زاده و ولی‌الله نقی‌پورفر، نگارنده علیرضا لک‌زایی، استاد راهنما: سیدمحسن میرباقری، استاد مشاور: علی محمدی آشنانی. کارشناسی ارشد تفسیر قرآن، تهران، ۱۳۹۱، دانشکده علوم و فنون قرآن تهران.

جرائد و نشریات
1. ارتباط و پیوستگی آیات قرآن در سیر تاریخی آن و نقدی بر برخی اصطلاحات معاصر، عباس اسماعیل‌زاده، مریم نساج، مجله آموزه‌های قرآنی، شماره ۳۹، پاییز و زمستان ۱۳۹۰، ص ۱۵۱.
2. امین احسن اصلاحی و تفسیر تدبرالقرآن، کیان‌نژاد، تقی، نشریه کتاب ماه دین مرداد و شهریور ۱۳۸۲، شماره ۷۰ و ۷۱، ۲ صفحه.
3. اندیشه و تدبر در معانی، آیات قرآن را تلاوت کنیم، جمهوری اسلامی، ۲۳ شهریور ۱۳۷۳، ص ۱۲، مهکام، حبیب.
4. اهمیت تفکر و تدبر، دلشاد تهرانی، مصطفی، نشریه کیهان فرهنگی، اسفند ۱۳۸۵ شماره ۲۴۵، ۴ صفحه - از ۲۲ تا ۲۵.
5. بازشناسی مفهوم تدبر در قرآن، سکینه آل‌حبیب، فصل‌نامه بینات، شماره ۷۱، پاییز ۱۳۹۰ ص ۶.
6. تبیین نگرش امام خمینی به موضوع تدبر در قرآن، علیرضا کوهی، فصل‌نامه حسناء شماره ۱۵، زمستان ۱۳۹۱ ص ۱۵۱.
7. تدبر القرآن... لماذا وکیف؟ الترکی، إبراهیم بن عبدالرحمن، نشریه البیان، شعبان ۱۴۲۰، العدد ۱۴۴، ۴ صفحه - از ۲۰ تا ۲۳.
8. تدبر در آیات قرآن، از سلسله درس‌های استاد محمدحسین الهی‌زاده، فصل‌نامه شمیم نرجس، شماره ۲۵، تابستان ۱۳۹۲، ص ۵۲.
9. تدبر در قرآن از دیدگاه اهل‌بیت(ع)، کرجی، علی، صدای عدالت، آذر ۱۳۸۴.
10. تدبر در قرآن و نهی از تفسیر به رأی، نشریه گلستان قرآن، مهر ۱۳۷۹، شماره ۲۶، 3 صفحه - از ۲۸ تا ۳۰
11. تدبر در قرآن، آرامش قلوب در انس با قرآن، صغری خیرجوی، پیام انقلاب شماره ۱۱، خرداد ۱۳۸۷، ص ۸۶ – ۸۷، ۹۶.
12. تدبر در قرآن، جوان، ۱۹ آبان ۱۳۷۸، ص ۸.
13. تدبر در قرآن، چه کسانی اهل‌بیت پیامبرند؟ ابوالفضل موسوی گرمارودی، قم: دلیل ما، ۱۳۸۱.
14. تدبر در قرآن، رهیافت هدایتگر، جمالی، احمد، جام جم، (۱۰ آذر ۱۳۸۳): ص ۸.
15. تدبر در قرآن، موسوی گرمارودی، ابوالفضل، نشریه گلستان قرآن، خرداد ۱۳۷۹، شماره ۱۲، ۶ صفحه - از ۲۸ تا ۳۳.
16. تدبر در قرآن، نشریه گلستان قرآن، تیر ۱۳۸۰، شماره ۶۹، ۱ صفحه - از ۲ تا ۲.
17. تدبر در مفاهیم قرآن، رمز و راز جاودانگی: گزارش نشست راه‌های تدبر در قرآن کریم، نشریه گلستان قرآن، آذر ۱۳۸۱، شماره ۱۳۵.
18. تدبر و اهمیت آن در فهم قرآن، صفی الحسینی، سلیمان، رسالت، (۲۷ بهمن ۱۳۸۳): ص.
19. تدبر و تفکر در قرآن کریم، مشایخی، مهدی، جمهوری اسلامی، (۷ بهمن ۱۳۷۴): ص ۳ ویژه نامه.
20. تدبر، مفهوم‌شناسی آیه، گامی در مسیر «برداشت از آیه»، دکتر حسین مرادی زنجانی، فاطمه آذرخش، فصل‌نامه رشد آموزش قرآن، شماره ۳۶، بهار ۱۳۹۱ ص ۸.
21. تعارض میان «روایات منع از تفسیر به رای» و «لزوم تدبر در قرآن» از نگاه فیض کاشانی و علامه طباطبایی، رحمت‌الله عبدالله‌زاده آرانی، پژوهش‌نامه تفسیر و زبان قرآن، سال اول، شماره ۱، پاییز و زمستان ۱۳۹۱، ص ۸۷-۹۸.
22. تفسیر و تدبر در قرآن، همشهری، (۱۶ آبان ۱۳۷۹): ص ۹.
23. جدیت پژوهش مستمر تدبر، مصاحبه‌شونده: اراکی، محسن، نشریه رهنامه پژوهش، تابستان ۱۳۹۰، شماره ۸، از ۷ تا ۷.
24. چگونه در قرآن تدبر کنیم؟ امیرخانی، علی، کیهان، (۳ آذر ۱۳۸۴): ص ۶.
25. حفظ قرآن با تدبر، معنا پیدا می‌کند، مصاحبه‌شونده: یوسف عباس علی، نشریه گلستان قرآن، نیمه اول مهر ۱۳۸۲، شماره ۱۵۹، ۲ صفحه.
26. درآمدی بر تدبر در قرآن، دکتر مجید طالب‌تاش، فصل‌نامه رشد آموزش قرآن، شماره ۳۱، زمستان ۱۳۸۹، ص ۵۳.
27. در باره کتاب انسجام در قرآن، مطالعه مفهوم نظم در تدبر در قرآن اثر اصلاحی، میرابوالفضل حری، ماهنامه کتاب ماه دین، شماره ۱۶۳، اردیبهشت ۱۳۹۰، ص ۵۲.
28. درآمدی بر تدبر در قرآن، دکتر مجید طالب‌تاش، فصل‌نامه رشد آموزش قرآن، شماره ۲۹، تابستان ۱۳۸۹، ص ۳۷.
29. دیدگاه شیخ طوسی درباره تدبر در قرآن، علی مومن دوست، رسالت، ۲ اسفند ۱۳۸۴: ص ۱۸.
30. روش تفکر و تدبر در قرآن، فروهر، نصرت‌الله، سروش، ش ۸۷۱، ۲۷ دی ۱۳۷۶: ص ۱۲- ۱۵.
31. روش‌شناسی راهبردهای تدبر در قرآن کریم، استقرائی از پژوهش‌های میان رشته‌ای مدیریت اسلامی در دهه اخیر، میثم لطیفی، دو فصل‌نامه اندیشه مدیریت راهبردی، شماره ۱۰، پاییز و زمستان ۱۳۹۰، ص ۲۵.
32. شرایط تدبر در قرآن، زهره اخوان مقدم، جام جم، ۹ دی ۱۳۸۶: ص ۱۱.
33. طرحی نو برای تدبر در قرآن، مرادی، حسین، نشریه گلستان قرآن، مرداد ۱۳۸۹، شماره ۱۲۱، ۳ صفحه - از ۲۴ تا ۲۶.
34. عنوان اصلی: مفاتح تدبر القرآن و النجاح فی الحیاه.
35. قرائت و حفظ آیات الهی، مقدمه تدبر و نشر ارزش‌های قرآنی است، رسالت، (۶ اسفند ۱۳۷۵): ص ۴، سلیمی، عباس.
36. قرآن کریم از تدبر تا تأثر، بادحد، علی‌بن‌عمر؛ فروتن تنها، مصطفی، رسالت، (۲۰ اردیبهشت ۱۳۸۴): ص ۱۴.
37. قرآن‌شناسی، قدم اول در تدبر قرآن است، اطلاعات، (۱۰ اسفند ۱۳۷۴): ص ۷، مجتبوی، جلال‌الدین.
38. کشف و ربط مفاهیم، تدبر در قرآن، کرجی، علی، ۱۳۴۴، ایران، ۱۱ دی ۱۳۸۷: ص ۱۶.
39. کلیدهای تدبر قرآن و پیروزی در زندگی، نویسنده خالد‌بن‌عبدالکریم اللاحم؛ مترجم وفا حسینی، زاهدان، حرمین، ۱۳۸۴.
40. گامی به سوی تدبر در مفاهیم قرآن، نشریه گلستان قرآن، نیمۀ دوم شهریور ۱۳۸۲، شماره ۱۵۷، ۱ صفحه - از ۴۱ تا ۴۱.
41. لزوم تدبر در قرآن، جان بزرگی، علی، جمهوری اسلامی، (۲۵ فروردین ۱۳۷۲): ص ۱۴.
42. لزوم تدبّر در قرآن، چگونگی تدبّر در قرآن، ابوالفضل موسوی، رسالت، 3 آذر 1387: ص ۱۸، ۵ آذر ۱۳۸۷: ص ۱۸.
43. مفهوم‌شناسی تدبر در قرآن، مسجد، ش ۱۳۹، تیر ۱۳۸۸: ص ۸۶ – ۸۷.
44. نتایج تدبر در قرآن در اندیشه علامه طباطبایی، یحیی زکریا، رسالت، ۲۹ آبان ۱۳۸۴: ص ۱۷، ۱۸.
45. نزول قرآن، عروج انسان - تدبر در مراتب نزول وحی، فاکر میبدی، محمد، خردنامه همشهری، ش ۳۴، (۲۰ آبان ۱۳۸۳): ص ۲–۳.
46. همراه با برنامه درسی، قرآن کریم، مائده‌ای آسمانی است ضرورت تفکر و تدبر در قرآن از منظر برنامه درسی ملی)، سید امیررون، فصل‌نامه رشد آموزش قرآن، شماره ۳۶، بهار ۱۳۹۱، ص ۲۰.
 
پی نوشت:
[1]. دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه قرآن و حدیث قم؛ ایمیل: Ahmadq61@yahoo.com
منبع: کتاب گفتارها و نوشتارها؛ ارائه‌شده در همایش هم‌اندیشی نخبگان، فرهیختگان و پیش‌کسوتان قرآنی؛ وزارت فرهنگ و ارشاد، تابستان 1396.